Dolina Królów w Egipcie – skalne kompleksy grobowe, ostatni sekret faraonów

Dolina Królów to część nekropolii tebańskiej z miejscami pochówku wielu znanych faraonów. Nie każda nekropolia jest tak zachwycająca, jak te, które można zobaczyć w Egipcie, tam bowiem każdy z faraonów musiał odcisnąć swoje piętno w historii i zaznaczyć swoją obecność. Nic lepiej tego nie odzwierciedlało jak wystawienie sobie za życia grobowca królewskiego.

Dolina Królów – gdzie się znajduje?

Dolina Królów to jedna z najokazalszych nekropolii w Egipcie, bardzo duży cmentarz, na którym znaleźli miejsce pochówku egipscy faraonowie. Grobowce, wydrążone w skale schody i korytarze, fascynujące ścienne malowidła owiane tajemnicą każdego roku przyciągają tłumy turystów. Dolina Królów jest miejscem wartym zobaczenia, tak jak i piramidy egipskie, a jej lokalizacja to dolina położona na terenie Teb Zachodnich (Miasta Umarłych), niedaleko Luksoru. To obszar na lewym brzegu Nilu, na którym znaleźli miejsce spoczynku królowie Egiptu od XVIII do XX dynastii. Pierwszym z faraonów, który nakazał tu budowę swojego grobowca, był Totmes I, ostatnim zaś Ramzes XI. Grobowce w dolinie zostały wykute w skale, to kompleksy składające się z licznych sal i korytarzy.

Rabunki w grobowcach faraonów

Jeszcze w czasach faraonów grobowce zostały otwarte i ograbione, trwało to długie lata. Zdarzało się więc, że w czasach panowania faraonów ich mumie zostawały przenoszone, by uniknąć zbeszczeszczenia. Niestety współczesnym badaczom udało się dotrzeć jedynie do jednego nienaruszonego grobowca. Znany jest nam wszystkim pod nazwą grobowca Tutanchamona. Dolina Królów przez tak długi okres kryła nie tylko miejsca pochówku, ale także niedokończone komory grobowe.

Ile grobów jest w Dolinie Królów?

Aż przez 500 lat Egipcjanie chowali swoich zmarłych faraonów w grobowcach w Dolinie Królów, jest tam ich obecnie 64. Komory grobowe zostały ukryte w pieczarach skalnych, natomiast świątynie faraonów umieszczano na równinie. Większość z nich znajduje się w wąwozie skalnym w Tebach.

Odnalezienie grobowca Tutanchamona

Grobowiec Tutenchamona (grób KV62) to jeden z najsłynniejszych zabytków na świecie. Pochowany w nim został faraon XVIII dynastii – Tutenchamon (Tutanchamon), który rządził starożytnym Egiptem w latach od 1333 do 1323 r. p.n.e. Grobowiec Tutenchamona został odkryty przez Howarda Cartera (archeologa i egiptologa), który prowadził prace w imieniu angielskiego wicehrabiego, również egiptologa George’a Carnavona w 1922 roku w listopadzie. Odkrycia dokonał po 16 latach prac, było to na tyle sensacyjne odkrycie, że obiegło cały świat. Po raz pierwszy udało się odnaleźć grobowiec z jego pełnym wyposażeniem.

Miejsce pochówku Tutenchamona

Mumia znaleziona została w sarkofagu, który został wykonany z kwarcytu w trzech mumiokształtnych trumnach. Dwie pierwsze z nich zostały zrobione ze złoconego drewna, w tym jedna dodatkowo ozdobiona została szkliwem, natomiast trzecia była ze złota! Przepięknie ozdobiono ją inkrustacjami z kamieni, takich jak:

• turkusy;
• karneole;
• lapis-lazuli.

Złota maska Tutenchamona inkrustowana jest elementami z masy szklanej, przedstawiała rysy młodego faraona. Na czole został umieszczony królewski ureusz (głowa kobry oraz sępa) co było symbolem władzy królewskiej i miało zapewnić mu ochronę. Znalazł się tam również symbol związku faraona z Ozyrysem – sztuczna broda z zagiętym końcem.

Wysnuto hipotezę, że w związku z młodym wiekiem faraona grobowiec, jaki znaleziono, musiał być przebudową grobowca któregoś z dostojników państwowych lub arcykapłana. Jego budowa różni się od budowy grobowców królewskich, do jego wnętrza prowadzi 16 stopni, za którymi znajduje długa pochylnia, która wchodzi do przedsionka, gdzie dalej można przejść do bocznej komory nazwanej Aneksem oraz komory grobowej. Komora grobowa zaś połączona jest ze Skarbcem.

Skarby Tutenchamona

W grobowcu odnalezione zostały wyroby jubilerskie i rzemieślnicze:

• rydwany;
• meble;
• kaplice;
• naczynia;
• broń;
• posągi;
• biżuteria;

czyli wszystko to przedmioty, które były niezbędne w życiu pozagrobowym.

W Skarbcu odnalezione zostały też mumie małych dziewczynek, które najprawdopodobniej były córkami Tutenchamoma, zmarłymi w dzieciństwie. Była tam również miniaturowych rozmiarów trumna z inskrypcją oraz puklem włosów królowej Teje. Większość wyposażenia grobowca można dziś oglądać w Muzeum Egipskim w Kairze.

Grobowce, jakich faraonów egipskich zostały jeszcze odnalezione w Dolinie Królów?

Grób KV17 – to miejsce pochówku Setiego I, grobowiec został odkryty 16 października 1817 roku przez włoskiego siłacza cyrkowego, a dalej egiptologa-amatora Giovanniego Belzoniego. Miejsce pochówku Setiego I składało się z szeregu komnat połączonych rampami i schodami tworzącymi najdłuższy i najgłębszy grób w dolinie. Znaleziony sarkofag można dziś oglądać w Muzeum Soane w Londynie. Mumii w sarkofagu nie odnaleziono, ponieważ została wcześniej przeniesiona do skrytki w Deir del-Bahari (stanowisko archeologiczne leżące na zachodnim brzegu Nilu, naprzeciw Karnaku).

Grób KV16 – również odnaleziony przez Giovanniego Belzoniego odkryty w 1817 roku, to miejsce pochówku Ramzesa I.

Grób KV35 – to grobowiec Amenhotepa II odkryty 9 marca 1898 roku przez Viktora Loreta, francuskiego archeologa i egiptologa. Samo pomieszczenie nie posiadało zbyt wielu ozdób, niemniej jest to długi tunel z licznymi pochylniami oraz stopniami prowadzącymi do pomieszczenia z kolumnami. W ścianie prostopadłej do wejścia z tunelu jest przejście do drugiego korytarza, który prowadzi w dół do komory grobowej. Ściany tu zdobią freski, a sufit polichromia z rozgwieżdżonym niebem. Sarkofag odnaleziony w komorze grobowej był nienaruszony, jak i znaleziono cztery pomieszczenia, w których znaleziono kilkanaście mumii władców oraz ich rodzin z czasów XVIII, XIX i XX dynastii.

Grób KV2 Ramzesa IV – był już znany w Starożytności. Na ścianach korytarzy po nasze czasy zachowały się w dobrym stanie polichromie oraz komorze grobowej sarkofarg, niemniej mumia Ramzesa IV jeszcze w czasach starożytnych została przeniesiona do grobowca Amenhotepa II.

Grób KV9 w czasach rzymskich to miejsce znane było, jako grób Memnona, miało być to miejsce spoczynku Ramzesa V i Ramzesa VI, ale mumie zostały przeniesione do grobowca Amenhotepa II. Jak się okazało, jest to nieukończony grobowiec, gdzie długi korytarz prowadzący przez salę kolumnową doprowadza do nieukończonej komory grobowej, brakuje w nim także dodatkowych pomieszczeń. Ściany komór i korytarzy zdobią polichromie ilustrujące Księgę Jaskiń, Bram, Nieba oraz inne. Niestety w grobowcu nie odnaleziono sarkofagów.

Grób KV8 – grobowiec Merenptaha, został odkryty przez Howarda Cartera w 1903 roku. Przy jego wejściu znajdują się płaskorzeźby Neftydy córki bogini Nut i boga Geba oraz Izydy – bogini płodności, opiekunki rodzin i domowego ogniska.

Grób KV47 do KV32 – grobowiec Ramzesa Siptaha to ciąg korytarzy i sal biegnących wzdłuż osi z wieloma komorami bocznymi, salą grobową oraz salą kolumnową;

Grób KV11 do KV10 to grobowiec, który był zaprojektowany dla Setnachta, ale podczas wykuwania korytarzy budowniczowie przebili się do KV10 – miejsca spoczynku Amenmesa. Prace przerwano, a dla Setnachta powiększono istniejący już grobowiec KV14, który należał do Wielkiej Małżonki Setiego II. Następca Setnachta Ramzes III nakazał przygotować KV11 dla siebie.

Aby poznać religię i kulturę starożytnych Egipcjan, najlepiej poszerzać swoją wiedzę na miejscu, podczas wielu organizowanych w Egipcie wycieczek. Między innymi do osławionej Doliny Królów.