Piramida Dżesera, czyli piramida schodkowa w egipskiej Sakkarze

Czasy starożytnego Egiptu przyniosły wiele niesamowitych budowli. Choć na tle innych znanych nekropolii, wielkość piramidy Dżesera nie robi wrażenia, warto zobaczyć obiekt będąc w okolicy! W końcu, to pierwszy projekt znakomitego architekta – Imhotepa.

Faraon Dżeser i jego wezyr – Imhotep

Dżeser był królem III dynastii okresu Starego Państwa. Różne źródła podają inne daty, jeśli chodzi o okres jego panowania. Najprawdopodobniej był to 2690-2670 r. p.n.e. lub 2720-2700 r. p.n.e. Jego imię oznacza „święty”, co jest bardzo adekwatne, ponieważ do końca historii starożytnego Egiptu uznawano go za wzór władcy. Faraon zasłynął również z tego, że to właśnie mu jako pierwszemu wzniesiono grobowiec w kształcie piramidy.

Pierwszy architekt

Imhotep, pierwszy znany z imienia lekarz i architekt, stworzył dla faraona Dżesera stojący do dziś zespół grobowy. Architekt wzorował się na swych wcześniejszych konstrukcjach, jednak w tym projekcie wykonał wiele innowacji, jak np. wykończenia kolumn imitujące kwiaty lotosu. Nowością było także przykrycie mastaby sześciostopniową piramidą oraz złączenie w jedną całość grobowca wraz z dziedzińcami i kaplicami. Wcześniej zwykle rozdzielano grobowiec od pozostałych miejsc kultu grobowego.

Piramida Dżesera – położenie, wielkość, historia

Piramida Dżesera uważana jest za pierwszą w historii budowlę tego typu, w której na taką skalę wykorzystano cięty kamień, jako główny budulec. Znajduje się w Sakkarze. Jest to mała miejscowość znajdująca się niedaleko Kairu. Swoją nazwę zawdzięcza bogowi Sokarisowi. Niegdyś wierzono, że strzegł on znajdującą się tam nekropolię.

Rozmiary i plan budowli

Cały kompleks obejmuje 15 ha. Składa się nie tylko z piramidy, lecz również z otaczających ją kaplic oraz dziedzińców. Całość została otoczona 10,5 metrowym murem z białego wapienia. Wysokość piramidy to 58,8 m, a wymiary podstawy wynoszą 121 x 109 m. Budowla została zbudowana z sześciu segmentów na planie prostokąta. Piramida jest pierwszą, tak dużą budowlą w historii wykonaną z kamienia. Jej struktura imituje cegłę mułową.

Z czego składa się kompleks?

Kompleks posiada struktury pełniące funkcje życiowe oraz pośmiertne, co w tamtym okresie było dosyć innowacyjnym rozwiązaniem. Do kompleksu wiedzie korytarz z zadaszoną kolumnadą, która prowadziła od ściany obudowy do południowej części kompleksu. Znajdowała się tam sala składająca się z dwudziestu par wapiennych kolumn, wkomponowanych w ściany, które swym wyglądem przypominały wiązki łodyg. Na końcu kolumnady (prowadzącej do południowego dziedzińca) znajduje się kolejna sala. W jej skład wchodzi osiem kolumn połączonych w pary wapiennymi blokami.

Południowy dziedziniec, grób i labirynty

Południowy dziedziniec to przestrzeń pomiędzy grobem a piramidą. Pośrodku znajdują się dwa okrągłe kamienie związane z obchodami święta Sed. Było ono ważnym rytuałem władców egipskich, zazwyczaj obchodzonym po 30 letnim panowaniu. Na jednym z krańców dziedzińca znajduje się grób południowy. Jego główną funkcją było stworzenie domu dla Ka, czyli duszy zmarłego faraona. Dodatkowo, pod piramidą znajduje się labirynt tuneli i komór, o łącznej długości prawie 6 km! Ta przestrzeń zapewniała miejsce dla pochówku króla oraz członków jego rodziny.

Sakkara – bogata nekropolia

Sakkara ma więcej do zaoferowania niż samą piramidę! Badacze twierdzą, że na jej terenie był pochowany pierwszy znany z imienia król Egiptu – Narmer. Dodatkowo, można tam znaleźć pierwsze mastaby, z czasów władców I dynastii oraz Serapeum, czyli świątynię boga Serapisa, ważnej postaci dla Ptolemeuszy. W 1861r. w jednym z grobowców znaleziono słynną Tablicę z Sakkary. Jest to spis imion władców Egiptu od Anedżiba z I dynastii do Ramzesa II z dynastii XIX.

Nekropolie w Memfis

Sakkara jest jedną z trzech rozległych nekropolii obok Dahszur oraz Abusir. W starożytności podlegały one pod jedno miasto – Memfis. W czasach starożytnego Egiptu miasto było jednym z najważniejszych ośrodków politycznych, handlowych i administracyjnych. Współcześnie, trzy nekropolie stanowią osobne, malutkie miejscowości, a w Memfis znajdziemy jedynie fundamenty świątyni, kilka posągów oraz pozostałości po królewskim placu. Cały starożytny obszar Memfis został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1979r.

Piramida Dżesera – podsumowanie

Egipt jest prawdziwą perełką, jeśli chodzi o zabytki, które zachowały się do dziś, po antycznych cywilizacjach i kulturach. Oczywiście, nie sposób zwiedzić wszystkie podczas jednych wakacji, jednak warto zaplanować wycieczkę tak, by zobaczyć jak najwięcej. Z tego też powodu, zwiedzając monumentalne budowle w Gizie, warto przejechać kilkanaście kilometrów dalej, by móc zobaczyć najstarszą piramidę schodkową, zbudowaną w całości z kamienia. Dodatkowo, kilka lat temu piramida została poddana renowacji, dzięki czemu ponownie można ją zwiedzać.