Piramidy w Gizie, czyli jeden z siedmiu cudów świata. Dowiedz się więcej o kompleksie wielkich budowli starożytnego Egiptu

Piramidy w Gizie to intrygujące, majestatyczne i trochę przerażające budowle, która stanowią zarówno kąsek turystyczny, jak i nie lada gratkę dla archeologów i historyków. Na czym polega ich fenomen?

Piramidy w Gizie to ostatni cud starożytnego świata. Przez prawie 4000 lat niezwykły kształt, nienaganna geometria i ogromna masa piramid w Gizie nasuwały oczywiste pytanie: „Jak zostały zbudowane i dlaczego?”. Wieki badań dostarczyły nam części odpowiedzi. Zbudowane jako masywne grobowce na rozkaz faraonów, zostały zbudowane przez zespoły pracowników, które liczyły dziesiątki tysięcy ludzi. Dziś stanowią swoisty hołd złożony potędze, organizacji i osiągnięciom starożytnego Egiptu.

Piramidy w Gizie – po co je wzniesiono?

Trwające wykopaliska na płaskowyżu Gizy, wraz z odkryciem osady budowniczych piramid, wraz z obszarami do produkcji żywności na dużą skalę i placówkami medycznymi, dostarczyły dowody na to, że robotnicy nie byli niewolnikami, ale zorganizowaną siłą roboczą egipskich rolników. W sezonie powodziowym, kiedy Nil pokrył ich pola, ci sami rolnicy mogli zostać przesunięci przez ustrukturyzowaną biurokrację, do pracy przy grobie faraona. W ten sposób budowę piramid można postrzegać jako starożytny plan tworzenia miejsc pracy. Transport kamienia budowlanego na miejsce ułatwiły wody powodziowe.

Piramidy w Gizie, kim byli budowniczowie?

Ale pomimo dowodów, niektórzy nadal nie akceptują, że starożytni Egipcjanie byli zdolni do takich osiągnięć. Tak zwani piramidolodzy wskazują na rzeźbienie i umieszczanie kamieni z dokładnością do milimetra i argumentują numerologiczne znaczenie wymiarów budowli jako dowód na to, że piramidy zostały zbudowane przez anioły lub kosmitów. Łatwo się śmiać z tych pomysłów, ale kiedy obserwuje się pomniki z bliska, zwłaszcza w środku, łatwiej zrozumieć, dlaczego tak wielu ludzi wierzy, że tak niezwykłe budowle muszą mieć nieziemskie pochodzenie.

Piramidy w Gizie – zwiedzanie

Większość odwiedzających jedzie prosto do czterech najsłynniejszych zabytków, tzn.: Wielka Piramida Chufu (Cheopsa), Piramida Chefrena, Piramida Mykerinosa i Sfinks. Jednak dla tych, którzy chcą zwiedzać dalej, pustynny płaskowyż otaczający piramidy jest zasypany rozmaitymi grobowcami, ruinami świątyń i mniejszymi piramidami satelitarnymi.

Wielka Piramida Chufu (Cheopsa)

Najstarsza piramida w Gizie i największa w Egipcie, Wielka Piramida Cheopsa w Gizie mierzyła 146 m wysokości, ale po 46 wietrznych wiekach jej wysokość zmniejszyła się o 9 m. Wewnątrz piramidy nie ma wiele do zobaczenia, ale doświadczenie wspinaczki przez starożytną kamienną strukturę jest niezapomniane – aczkolwiek niemożliwe, jeśli ktoś cierpi na najmniejszy stopień klaustrofobii. Osoby starsze i niezdolne do takiego wysiłku nie powinny podejmować prób wspinaczki, ponieważ jest ona bardzo stroma.

Piramida Cheopsa – zwiedzanie

Najpierw trzeba wspiąć się po ścianie piramidy, po prymitywnych schodach na lewo od wejścia. Na skrzyżowaniu w tunelu przejście schodzi do niedokończonego grobowca (zwykle zamkniętego) o długości około 100 m i głębokości 30 m w podłożu skalnym. Stąd idzie kolejny korytarz o wysokości 1,3 m i szerokości 1 m wznosi się na około 40 m, aby dotrzeć do Wielkiej Galerii, imponującej wąskiej przestrzeni o długości 47 m i wysokości 8,5 m. Na początku galerii mały poziomy korytarz prowadzi do tzw. Komory Królowej.

W trakcie wycieczki po Wielkiej Galerii można zauważyć, jak dokładnie pasują do siebie kamienne bloki w suficie. W końcowej części komora Króla o długości 10 m ściany z bloków z czerwonego granitu. Sam sufit składa się z dziewięciu ogromnych płyt granitowych, które ważą ponad 400 ton. Nad tymi płytami cztery kolejne płyty są oddzielone szczelinami, które mają na celu rozłożenie ogromnego ciężaru z dala od komory. Dobry przepływ powietrza z nowoczesnego systemu wentylacyjnego (zbudowanego w dwóch maleńkich, starożytnych szybach powietrznych) ułatwia odwiedzającym oddychanie.

Na wschód od piramidy Cheopsa znajdują się ruiny z innej epoki: Dom Wypoczynku Króla Farouka – wielka neofaraoniczna budowla zbudowana w 1946 roku przez Mustafę Fahmy. Obecnie panuje tam bałagan, ale z sąsiedniego podwórka jest dobry widok na miasto. W połowie 2017 r. rząd wyznaczył to miejsce do odrestaurowania.

Wzdłuż wschodniej ściany piramidy znajdują się trzy małe konstrukcje, wysokie na około 20 metrów, które wyglądem przypominają sterty gruzu – to piramidy królowych, grobowce żon i sióstr Cheopsa. Do niektórych z nich można wejść, ale wewnątrz jest dość duszno. Warto zwrócić także uwagę na słoneczne doły między piramidami, w których niegdyś znajdowały się gigantyczne łodzie rytualne.

Piramida Chefrena (Khafre)

Khafre to druga piramida. Wydaje się większa niż ta, którą miał ojciec Chefrena – Cheops. Mierzy zaledwie 136 m wysokości, ale nie jest, po prostu stoi na wyższym poziomie. Pierwotnie wszystkie trzy piramidy były całkowicie zatopione w tym gładkim białym kamieniu, jakim jest wapień, który sprawiał, że lśniły w słońcu. Przez wieki ta obudowa była zdejmowana do użytku w pałacach i meczetach, odsłaniając bardziej miękki kamienny rdzeń na działanie żywiołów.

Komnaty i przejścia tej piramidy są mniej skomplikowane niż te w Wielkiej Piramidzie, ale prawie tak samo klaustrofobiczne. Wejście schodzi do przejścia, a następnie do komory grobowej, w której wciąż znajduje się duży granitowy sarkofag Cheopsa. W czasie badań wnętrze tej piramidy było zamknięte. Zwykle dzieje się tak na przemian z Piramidą Mykerinosa. Na wschód od piramidy, znajdują się znaczne pozostałości świątyni grobowej Chefrena i wyłożone płytami chodniki grobli, które zapewniały dostęp wody z Nilu do grobowca.

Piramida Mykerinosa

Mierząca 62 metrów wysokości, ta piramida jest najmniejszą z trzech w Gizie, stanowi tylko około jednej dziesiątej masy Wielkiej Piramidy. Faraon Mykerinos zmarł, zanim konstrukcja została ukończona – wokół dna znajduje się kilka warstw granitowych okładzin, które nigdy nie zostały odpowiednio wygładzone. Wewnątrz schodzi się na trzy różne poziomy i można zajrzeć do głównego grobowca.

Na zewnątrz piramidy zobaczysz wykopane pozostałości Świątyni Pogrzebowej Faraona Mykerinosa, a dalej na wschód ruiny jego świątyni w dolinie. Na południu znajduje się kompleks Piramid Królowych. Jeśli pójdzie się zbyt daleko, dojdzie się do naganiaczy koni i wielbłądów, którzy będą chcieli zwabić każdego turystę na pustynię. W ten sposób można uzyskać lepsze zdjęcia wszystkich trzech piramid. Jeśli tam pojedziesz, miej pod ręką swój bilet wstępu na wypadek, gdyby policja zażądała go po powrocie.

Wielki Sfinks w Gizie

Reźba znana po arabsku jako Abu Al Hol, czyli Ojciec Terroru. To posąg przedstawiający człowieka z zadem lwa, który został nazwany przez starożytnych Greków Sfinksem, ponieważ przypominał ich mitycznego skrzydlatego potwora, który zadawał zagadki i zabijał każdego, kto nie był w stanie na nie odpowiedzieć. Badania archeologiczne i geologiczne wykazały, że najprawdopodobniej został wyrzeźbiony z podłoża skalnego na dnie grobli za panowania Cheopsa, więc prawdopodobnie przedstawia jego rysy.

Gdzie Wielki Sfinks ma nos?

Jak wynika z relacji wczesnych arabskich podróżników, nos odkuto między XI a XV wiekiem, chociaż niektórzy nadal lubią obwiniać Napoleona o ten czyn. Część brody została wywieziona przez XIX-wiecznych poszukiwaczy przygód i jest obecnie wystawiona w British Museum w Londynie. Aktualnie Sfinks ma większe problemy, m.in. zanieczyszczenia i podnoszące się wody gruntowe powodują pęknięcia wewnętrzne i jest w ciągłym stanie restauracji.

Legendy i przesądy o Sfinksie narastają, a tajemnica otaczająca jego dawno zapomniany cel jest prawie tak intrygująca jak jego wygląd. Widząc go po raz pierwszy, wielu odwiedzających zgadza się z angielskim dramatopisarzem Alanem Bennettem, który zanotował w swoim pamiętniku, że oglądanie Sfinksa jest jak spotkanie z osobowością telewizyjną na żywo: „jest mniejszy, niż sobie wyobrażano”.

Piramidy w Gizie wybudowano tysiące lat temu, a swoim wyglądem i ogromnymi rozmiarami zadziwiają do dzisiaj. Piramida Cheopsa, Chefrena i Mykerinosa to główne piramidy, które zostały postawione na płaskowyżu w Gizie. Trudno jest opisać słowami, jakim kunsztem wykazali się Egipcjanie w trakcie budowy kompleksów grobowych dlatego najlepiej przekonać się na własne oczy, jak imponujące są to budowle.