Sahara: największa gorąca pustynia na Ziemi. Podstawowe informacje

Teren Sahary zajmuje powierzchnię 3,6 miliona mil kwadratowych (9,4 miliona kilometrów kwadratowych), co stanowi prawie jedną trzecią kontynentu afrykańskiego i jest porównywalny do wielkości Stanów Zjednoczonych, razem z Alaską i Hawajami. Dowiedz się więcej!

Położenie Sahary i kraje, które obejmuje

Morze Czerwone otacza Saharę na wschodzie, Ocean Atlantycki na zachodzie, na północy Morze Śródziemne.

Ta gigantyczna pustynia rozpościera się w 11 krajach:

• Algierii;
• Czadzie;
• Egipcie;
• Libii;
• Mali;
• Mauretanii;
• Maroku;
• Nigerii;
• Saharze Zachodniej;
• Sudanie i Tunezji.

Sahara – ukształtowanie terenu

Saharę cechują bardzo różnorodne cechy terenu, które z biegiem czasu zostały ukształtowane przez wiatr, góry, wydmy (erg), płaskowyże, jałowe kamienne płaskowyże (hamada), piaszczyste morza zwane ergami, równiny pokryte piaskiem i żwirem (reg), baseny, solniska, suche doliny (wadi) oraz depresje.

W pasmach górskich, z których wiele jest wulkanicznych, występuje więcej opadów i panuje niższa temperatura niż w pozostałych. Najwyższym punktem na Saharze jest Mount Koussi, wygasły wulkan w Czadzie – 3415 m. Najgłębszym punktem na Saharze jest natomiast depresja katarska w Egipcie – 133 m poniżej poziomu morza.

Jednak Sahara jest najbardziej znana z wydm, które można zobaczyć w filmach. Wydmy pokrywają tylko około 15% całej pustyni, ale mogą osiągnąć nawet 183 metry wysokości.

Na całej pustyni brakuje wody. Istnieją jednak dwie stałe rzeki – Nil (płynie z Afryki Środkowej na północ przez Sudan i Egipt, aby wpaść do Morza Śródziemnego) i Niger (płynie z Afryki Zachodniej, przepływa przez Mali, następnie pustynię i Nigerię a na koniec wpada do Zatoki Gwinejskiej). Na pustyni występuje również minimum 20 sezonowych jezior i rozległe podziemne zbiorniki lub warstwy wodonośne. Są to główne źródła wody w 90 i więcej dużych pustynnych oazach.

Pogoda i temperatura na Saharze

Sahara to najgorętszy tak duży obszar lądowy na świecie. Na Saharze dominują suchy północny klimat subtropikalny oraz suchy południowy klimat zwrotnikowy. Charakterystyczne dla suchego klimatu subtropikalnego są niezwykle wysokie zakresy temperatur, roczne i dobowe, gorące lata i chłodne zimy.

Klimat jest bardzo gorący i suchy. Średnie temperatury latem w ciągu dnia często wynoszą powyżej 38°C, z wyjątkiem obszarów położonych na dużych wysokościach. Najwyższa temperatura zarejestrowana na Saharze to 58°C w Aziziyah w Libii.

Niebo na Saharze jest zawsze bezchmurne, a czas usłonecznienia może sięgać nawet od 3600 do 4300 godzin jasnego słońca rocznie, co stanowi około 82% do 98%. Najdłuższy czas nasłonecznienia odnotowuje się w częściach Górnego Egiptu i wokół Pustyni Nubijskiej.

Opady wahają się od zera do około 3 cali deszczu rocznie na Saharze. Opady są niedostateczne na północnych i południowych obrzeżach pustyni, prawie zerowe we wschodnich i centralnych regionach pustyni. Są też miejsca, w których od kilku lat nie ma deszczu. Ciągłe nasłonecznienie i bardzo niska wilgotność powietrza skutkują brakiem osłony wegetatywnej i prawie całkowitym brakiem opadów.

Sahara – ciekawe odkrycie

W 2019 roku badanie opublikowane w Journal Science Advances ujawniło niesamowity fakt, że Sahara ma naprzemienne cykle jednej suchej, niegościnnej pustyni i kolejnej bujnej, zielonej oazy co około 20 000 lat. Autorzy badania przebadali osady morskie zawierające osady pyłowe z Sahary z ostatnich 240 tys. lat.

Zespół odkrył, że niewielkie zmiany w nachyleniu osi Ziemi powodują cykl między suchą a zieloną Saharą, co również napędza aktywność monsunową. Kiedy oś Ziemi przechyliła się tylko o jeden stopień bliżej Słońca na półkuli północnej, otrzymała więcej światła słonecznego, zwiększając deszcze monsunowe, a tym samym wspierając bujny zielony krajobraz Sahary.

Odkrycie archeologiczne prehistorycznych malowideł jaskiniowych i skalnych oraz innych pozostałości archeologicznych daje wyobrażenie o życiu na niegdyś zielonej Saharze. Kawałki ceramiki sugerują, że starożytni pasterze hodowali tam zwierzęta gospodarskie i zbierali rośliny około 7000 lat temu.

Sahara – burze piaskowe

Klimat Sahary był stosunkowo stabilny przez ostatnie 2000 lat. Silne i kapryśne wiatry z północnego wschodu osuszają powietrze nad pustynią i kierują gorące powietrze w kierunku równika. Ze względu na wyjątkową prędkość wiatry te powodują silne burze piaskowe, a lokalna widoczność spada wówczas do zera. Pył wędruje w pasatach z Sahary na przeciwną stronę globu.

Sahara – flora i fauna

W związku z brakiem wody na Saharze prawie występuje flora. Rośliny w regionie przystosowały się do surowego klimatu tak, aby ograniczyć parowanie i zwiększyć wchłanianie wody. Niektóre przykłady fauny obecnej na Saharze to akacje, tamaryszki, róże jerychońskie, niektóre odizolowane krzewy, takie jak akacje w korytach rzek. Wprowadzone przez Arabów palmy daktylowe są warunkiem istnienia człowieka w oazie. Daktyle są bardzo energetycznym źródłem pożywienia, z ich pni wyrabia się belki, a z liści kosze, maty, liny i pokrowce na chaty.

Charakterystycznymi zwierzętami dla tego terenu są:

• wielbłądy;
• addaksy;
• gazele;
• fenki;
• hieny;
• szakale;
• skorpiony, wiele odmian węży i jaszczurek.

Sahara to największa i najbardziej gorąca pustynia na Ziemi. Będąc w Afryce, koniecznie trzeba się na nią wybrać i zobaczyć jej krajobraz na własne oczy.