Hagia Sophia – połączenie meczetu i świątyni chrześcijańskiej

Po tym, jak miasto Konstantynopol padło łupem Turków Osmańskich w 1453 roku, Hagia Sophia została przekształcona w meczet. Pozostała meczetem przez wieki, aż w końcu została zsekularyzowana i przekształcona w muzeum w 1935 roku. Pierwotny budynek powstał jako kościół Mądrości Bożej (zwany też Wielkim Kościołem). Obecnie jest jedną z najważniejszych europejskich atrakcji turystycznych. Czytaj dalej!

Hagia Sophia, czyli meczet przekształcony w muzeum. Poznaj podstawowe informacje o tej budowli

Hagia Sophia jest jednym z najbardziej ikonicznych budynków w Stambule, w Turcji. Przez wieki służyła jako chrześcijańska katedra, zanim została przekształcona w meczet w czasach Imperium Osmańskiego. Obecnie Hagia Sophia jest muzeum, a jej rozległe wnętrze jest otwarte dla publiczności.

Została zbudowana w VI wieku przez bizantyjskiego cesarza Justyniana I w czasie, gdy chrześcijaństwo było dominującą religią w Cesarstwie Bizantyjskim.

Została zaprojektowana jako znacznie większa i bardziej ozdobna niż jakakolwiek inna katedra w imperium i szybko stała się jednym z najważniejszych miejsc kultu religijnego w Chrześcijaństwie.

W 1453 roku Hagia Sophia została podbita przez Turków osmańskich i została przekształcona w meczet. Meczet był używany przez prawie 500 lat, zanim został zsekularyzowany i przekształcony w muzeum w 1935 roku.

Obecnie Hagia Sophia jest jedną z najpopularniejszych atrakcji turystycznych Stambułu, a jej wyjątkowa historia uczyniła ją jednym z najbardziej znanych budynków na świecie.

Trzęsienie ziemi spowodowało częściowe zawalenie się kopuły Hagii Sophii w 558 roku, jednak budowlę naprawiono w 562 roku. Budowla doświadczyła jeszcze dwóch częściowych zawaleń, po czym została nieco przebudowana – zmniejszono jej rozmiar, a całość konstrukcji wzmocniono od zewnątrz. Została splądrowana w 1204 roku przez Wenecjan i krzyżowców podczas IV wyprawy krzyżowej.

Hagia Sophia słynie z ogromnego kopułowego sufitu, który rozpościera się na ponad 30 metrów. Wnętrze jest ozdobione pięknymi mozaikami, które zostały dodane w okresie bizantyjskim. Natomiast wysokość od posadzki do najwyższego punktu budowli wynosi 55 metrów. Wnętrze budynku Hagia jest ozdobione mozaikami i marmurowymi filarami.

Wokół budowli znajdują się również cztery masywne minarety, które zostały dodane po przekształceniu jej w meczet. Te cechy sprawiają, że Hagia Sophia jest jednym z najbardziej unikalnych i rozpoznawalnych budynków na świecie. Przez wielu uczonych uważana jest za najwspanialszy przykład architektury bizantyjskiej.

Czy meczet Hagia Sophia to jedyna budowla, która tak radykalnie łączy elementy różnych religii?

Nie jest to jednak jedyny przypadek, kiedy budowla chrześcijańska została przebudowana na meczet. Dla wielu osób taka decyzja może wydawać się bardzo radykalna, jednak historia zna kilka podobnych przypadków. Historia architektury meczetów jest pełna precedensów, które potwierdzają przebudowę struktur budowli, które w różnych okresach były zajmowane przez inne grupy religijne.

Przykładem jest meczet Umajjadów w Damaszku, który został zbudowany w latach 709-715. Jest on jednym z największych, najstarszych i najbardziej szanowanych sanktuariów muzułmańskich, zarówno przez szyitów, jak i sunnitów. Zawierał on elementy z wcześniejszych struktur religijnych, które znajdowały się w tym miejscu, w tym świątynię rzymskiego boga Jowisza i bazylikę poświęconą Janowi Chrzcicielowi.

W swoich pierwszych latach istnienia, zachowany temenos rzymskiej świątyni był używany zarówno przez muzułmanów jak i chrześcijan. Temenos to wydzielony, nietykalny obszar poświęcony bóstwu albo przeznaczony do celów kultu.

Do dnia dzisiejszego w opisywanym meczecie znajduje się sanktuarium Jana Chrzciciela, umieszczone w kolumnadzie głównej sali modlitewnej. Mimo że służy ono społeczności sunnickiej, w meczecie znajduje się też sanktuarium Husajna ibn Alego, wnuka Mahometa. Warto dodać, że jest to bardzo popularne miejsce pielgrzymek muzułmanów.

Jakie są cechy architektoniczne Hagii Sophii? Czym się charakteryzuje ta budowla?

Hagia Sophia jest jednym z największych skarbów architektonicznych w Turcji. Przez 482 lata budowla służyła jako meczet, a przez 916 lat jako kościół chrześcijański. Obecnie jest to muzeum, które posiada elementy wystroju zarówno kościoła, jak i meczetu.

Budowla charakteryzuje się majestatyczną kopułą, dużą nawą i pięknymi, złotymi mozaikami. Po raz pierwszy została zbudowana w Konstantynopolu jako katedra, która odzwierciedlała architekturę chrześcijańską. Została zaprojektowana przez dwóch architektów – Anthemiusa z Tralles i Izydora z Miletu.

Ogromna, 32-metrowa główna kopuła jest wsparta na pendentywach (trójkątnych segmentach powierzchni kulistej) i dwóch półkulach. W ścianach nad galeriami i podstawą kopuły znajdują się okna, które w ciągu dnia przesłaniają podpory i sprawiają wrażenie, że czasza unosi się w powietrzu.

Nie tylko podstawowa struktura budynku ma cechy charakterystyczne dla sztuki bizantyjskiej. Wpływy bizantyjskie można też dostrzec w złotych mozaikach, które pokrywają ściany wnętrza budynku.

Po zdobyciu Konstantynopola przez Osmanów w 1453 roku, Mehmed II przekształcił budowlę w meczet, dodając drewniany minaret, wieżę, która jest używana do wezwań do modlitwy.

Ponadto na ścianach wewnętrznych znajduje się unikalna kolekcja kaligrafii islamskiej, która występuje tylko w tej budowli.

Warto odnotować fakt, że nie zniszczono oryginalnych cech chrześcijańskiego kościoła. Mozaiki przedstawiające Jezusa, jego Matkę Marię, chrześcijańskich świętych i aniołów zostały zatynkowane. Po zdobyciu Stambułu Hagia Sophia stała się najważniejszym miejscem w Imperium Osmańskim, w którym czczono najważniejsze rody.

W 1934 roku prezydent Turcji Kemal Atatürk zsekularyzował budowlę, a w 1935 roku została ona przekształcona w muzeum. Fakt, że Hagia Sophia łączy w sobie zarówno cechy chrześcijańskiej, jak i islamskiej architektury, czyni tę budowlę wyjątkowym osiągnięciem światowej architektury, która posłużyła jako inspiracja dla wielu innych osmańskich meczetów, w tym Błękitnego Meczetu w Stambule.

W 1985 roku Hagia Sophia została uznana za obiekt światowego dziedzictwa UNESCO. Obecnie trwają prace badawcze, remontowe i konserwatorskie, które mają polepszyć stan budowli.

W ostatnich latach zostały odkryte fragmenty renowacji, którą budowla przeszła w IX wieku. Kolorystyka i technika wykonania świadczą o wczesnobizantyjskiej tradycji: preferencja mocnych, wyraźnych odcieni i efektów tworzonych przez takie techniki jak tesserae (technika mozaikowa wykonywana przy pomocy małych, dokładnie obrobionych, kwadratowych bądź prostokątnych kawałków kamienia lub szkła barwionego albo złoconego.)

Jest ona niezwykle ważnym miejscem dla mieszkańców Turcji i turystów z całego świata, którzy chętnie ją odwiedzają. Jest także chętnie odwiedzana przez architektów, artystów, historyków i archeologów, którzy pragną zgłębiać jej tajemnice.

Jakie są obecne plany dotyczące budowli?

Hagia Sophia jest jedną z najbardziej ikonicznych i imponujących struktur w Stambule. Obecnie jest poddawana dużemu projektowi renowacji, co doprowadziło do pewnych kontrowersji. Niektórzy muzułmanie uważają, że budynek powinien wrócić do swojej pierwotnej funkcji meczetu, podczas gdy inni uważają, że powinien być otwarty dla wszystkich religii. Rząd turecki nie ogłosił jeszcze swoich planów dotyczących budowli, ale oczekuje się, że projekt renowacji zostanie zakończony w ciągu najbliższych kilku lat.

Obecnie Hagia Sophia jest jedną z najczęściej odwiedzanych atrakcji turystycznych Turcji, a jej bogata historia wciąż fascynuje turystów z całego świata. Zachowanie jej w jak najlepszym stanie dla przyszłych pokoleń jest sprawą priorytetową. W końcu nie ma się co dziwić – Hagia Sophia jest symbolem światowej architektury.

Hagia Sophia jest jednym z najbardziej znanych zabytków architektury na świecie. Jest obecnie jednym z najpopularniejszych miejsc turystycznych w Stambule i nadal zachwyca odwiedzających swoją wielkością, pięknem i historią. Jeśli odwiedzisz kiedyś Turcję, koniecznie zobacz na żywo tę legendarną budowlę!