Wyspa Gozo, Malta – zabytki i inne ciekawe miejsca, które warto zobaczyć

Opisywana wyspa ma niespełna 67,1 km² powierzchni, najwyższe wzgórze Ta’ Dbieġi ma poniżej 200 m n.p.m. Na stałe mieszka tu ok. 33 tys. ludzi, a pierwsi osadnicy przybili tutaj ok. 7 tys. lat temu, prawdopodobnie z Sycylii. Dziś to jedno z najciekawszych miejsc na podróżniczej mapie Europy. Turyści mają wiele powodów, by przyjechać na wyspę Gozo – Malta dysponuje rozbudowaną infrastrukturą w licznych kurortach, a sporo atrakcji czeka zarówno na miłośników historii i zwiedzania, jak też amatorów wypoczynku na plaży i klubowych imprez. Prehistoryczne i chrześcijańskie miejsca kultu, perełki architektury sakralnej, fortyfikacje z różnych epok, wspaniała przyroda, urokliwe uliczki miast i miasteczek oraz gościnni Maltańczycy – czegóż chcieć więcej?

Geografia, mity i historia Gozo. Malta posiada dawną wyspę nimfy Kalipso, która uwiodła Odyseusza

Wyspa Gozo leży w centralnej części Morza Śródziemnego, ok. 100 km na południe od włoskiej Sycylii. Od Malty dzieli ją niespełna 5 km w linii prostej, a Comino znajduje się w połowie drogi pomiędzy nimi. W całym kraju panuje subtropikalny, śródziemnomorski klimat. Średnie temperatury w dzień praktycznie nie spadają poniżej 16°C, a od maja do sierpnia opady są bardzo niskie lub wręcz zerowe. Malowniczy krajobraz to zasługa zróżnicowanego wybrzeża z piaszczystymi plażami i wysokimi, skalnymi klifami – w wielu miejscach powstały piękne, choć niebezpieczne jaskinie. Kup bilet już teraz, bo kolejne groty i nadmorskie pieczary są zamykane dla turystów! Bezproblemową komunikację pomiędzy wyspami zapewniają promy, które stale kursują pomiędzy następującymi portami i przystaniami:

• Ċirkewwa na Malcie;
• Mġarr na Gozo;
• Bejn il-Kmiemen (Błękitna Laguna) na Comino.

Gozo to jedna z wielu wysp utożsamianych z mityczną Ogygią, dokąd po wojnie bogów z tytanami zesłano córkę Atlasa. Nimfa Kalipso pojawia się w kilku legendach starożytnych Greków, a największą rolę odgrywa w Odysei. Powrót Odyseusza spod Troi do Itaki trwał 10 lat, z czego 7 miał spędzić jako więzień i kochanek z przymusu. Według Hezjoda heros dał nimfie dwóch synów, ale nie przyjął oferty zostania nieśmiertelnym i odpłynął, jak tylko bogowie kazali go uwolnić. Domniemane Jaskinie Kalipso znajdują się w północnej części wyspy, niedaleko miasta Xagħra.

Niepodległe Państwo Gozo 1798–1891

Generalnie historia zawsze układało się tak, że kto kontrolował Maltę, ten rządził na Gozo. Czy to starożytni Fenicjanie, Kartagińczycy i Rzymianie, czy później Arabowie, Normanowie, Joannici, Francuzi czy Brytyjczycy. Wyjątkiem potwierdzającym regułę jest 3-letni okres funkcjonowania Niepodległego Państwa Gozo. Powstało w 1798 r., jako wyraz sprzeciwu wobec dyktatu Napoleona Bonaparte. Już w 1801 r. Wielka Brytania przekształciła je w swój protektorat, podobnie jak całą Maltę. Niezależność państwową kraj zaczął uzyskiwać stopniowo od 1947 r. – ogłoszenie niepodległości przez Maltańczyków nastąpiło w 1963 r., choć nie wszystkie układy ze Zjednoczonym Królestwem zerwano od razu. Zarezerwuj wycieczkę z przewodnikiem, a poznasz bliżej wszystkie historyczne zawiłości!

Victoria, nazywana także Rabat, to stolica Gozo. Inne ważne miejscowości to m.in. Xewkija, Għajnsielem, Għarb, Xagħra czy Nadur

Administracyjnie wyspa podzielona jest na 14 jednostek, liczących od 0,5 do 7,6 km². Główne miasto a nazywa się Ir-Rabat Għawdex, choć czasami używa się też określenia Città Victoria. Przez wiele lat swoją siedzibę miał tutaj gubernator Gozo, który odpowiadał bezpośrednio przed władcą Malty – dziś w zabytkowym Banca Giuratale znajduje się ratusz. Xewkija to najstarsza miejscowość, która do dziś funkcjonuje na wyspie. Duże znaczenie Għajnsielem wynika przede wszystkim z obecności portu Mġarr. Formalnie to odrębne miasteczko, choć obejmuje niemal wyłącznie infrastrukturę dla promów pasażerskich.

Għarb to okręg w północno-zachodniej części Gozo. Malta słynie z licznych zabytków sakralnych, a tu na 4,6 km² znajduje się ich aż 5. Z kolei Xagħra słynie ze stanowiska archeologicznego – odnalezione tu ruiny megalitycznych świątyń Ġgantija pochodzą z IV wieku p.n.e. Oprócz tego można tu zobaczyć m.in. jaskinie Xerri i Ninu, muzeum historyczne w zabytkowym wiatraku Ta’ Kola czy Muzeum Zabawek. Nadur łączy w sobie kameralne, maltańskie miasteczka z walorami przyrodniczymi. Warto odwiedzić wieże Ta’ Kenuna oraz Isopu, wejść do jaskini Tal-Mixta – podobno najlepszy punkt widokowy na Gozo – albo popłynąć kajakiem wzdłuż wybrzeża. Szukasz centrum nocnego życia? Zanurz się w uliczki kurortu Marsalforn w okręgu Żebbuġ. Pozostałe, ważne miejscowości niewielkiej wyspy to:

• Fontana;
• Għasri;
• Kerċem;
• Munxar;
• Qala;
• San Lawrenz;
• Sannat.

Kup bilet na Maltę, wypożycz skuter lub samochód i podróżuj swobodnie pomiędzy interesującymi miejscami na Gozo!

Zabytki to najciekawsze atrakcje Gozo – Malta dba o swoje narodowe dziedzictwo

A przynajmniej taką opinię powtarzają turyści, którzy zwiedzanie stawiają ponad wylegiwanie się na plażach. Wiele obiektów trafiło do Narodowego Rejestru Dóbr Kulturowych Wysp Maltańskich – co nie znaczy, że z tego tytułu przysługuje im szczególna ochrona. Podstawowym funkcją tego obszernego spisu jest skatalogowanie wszelkich obiektów, które w jakiś sposób są związane z historią kraju. O tym, czy dany zabytek zasługuje na zachowanie, decydują już inne maltańskie instytucje.

Za najcenniejsze zabytki Gozo uchodzą:

• stanowisko archeologiczne Ggantija;
• Bazylika Ta’Pinu;
• Bazylika Nawiedzenia NMP w Għarb;
• kościół św. Jana Chrzciciela w Xewkiji;
• wieża Dwejra;
• wieża Mġarr ix-Xini;
• wieża Xlendi;
• fort Saint Anthony pod Qualą;
• Cytadela w Victorii/Rabacie.

Co warto zobaczyć na Gozo? Świątynie Ggantija, Bazylika Ta’Pinu, wieże strażnicze, wiatrak Ta’Kola, Cytadela i inne miejsca do zwiedzania

Megalityczne Świątynie Malty i Gozo to jedne z najstarszych budowli, które stoją pomimo braku murów. Kamienie są dokładnie wyważone i wpasowane. Kompleks Ggantija to najstarszy obiekt z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obejmuje 6 świątyń wybudowanych między 3600 a 2500 r. p.n.e. Neoromańska Bazylika Ta’Pinu to miejsce cudownych uzdrowień i objawień. Wspominane wyżej wieże strażnicze to tylko kilka przykładów systemu obronnego, jaki na wyspie stworzyli Joannici. Nie wszystkie obiekty tego typu są udostępnione do zwiedzania, część stanowi własność prywatną. Ta’Kola to jeden z niewielu XVIII-wiecznych młynów wiatrowych, jakie zachowały się na wyspie. Jest za to doskonale utrzymany, choć mieszkańcy Gozo już od dawna z niego nie korzystają. Zarezerwuj wycieczkę, na której poznasz więcej ciekawych miejsc na wyspie!

Nad stolicą Gozo góruje potężna Cytadela – wybudowali ją w średniowieczu Aragończycy, a za panowania zakonu rycerskiego odzyskała swoje znaczenie militarne. W obrębie dawnych murów otworzono wiele ciekawych muzeów. W Victorii / Rabacie warto zobaczyć jeszcze katedrę Wniebowzięcia NMP, z niezwykle bogato zdobionymi wnętrzami. Warto zwrócić uwagę na sklepienie – sufit pokryto freskiem, który do złudzenia przypomina wnętrze kopuły. Przed wejściem do kościoła stoją pomniki dwóch papieży, Jana Pawła II oraz Piusa IX. Katedra dysponuje również relikwiami kilku świętych.

Xlendi, Dwejra, Ramla Bay – plaże, malownicze zatoki i sporty wodne na maltańskiej wyspie Gozo

Trudno zliczyć wszystkie zatoczki, jakie znajdują się na tutejszym wybrzeżu. Każda z nich tworzy malownicze krajobrazy, oferuje też mnóstwo możliwości wypoczynku. Wody wokół zatoki Xlendi zapewniają doskonałe warunki do uprawiania wielu sportów – o ile ktoś panuje nad deską/łódką/żaglem na tyle, by nie dać się zepchnąć na skały. Dwejra Bay kusi, by wpłynąć lub powiosłować do jaskiń. Niektórzy decydują się na ekstremalny skok ze szczytu klifów prosto do morza. Z kolei Zatoka Ramla zasłynęła wśród turystów dzięki dużej (jak na Gozo) plaży z miękkim, złocistym piaskiem. Dodatkową atrakcją są ruiny willi z czasów Cesarstwa Rzymskiego. Pozostałe popularne kąpieliska na tej wyspie Malty to:

• Bubbles Bay;
• Daħlet Qorrot;
• Għar Qawqla;
• Gorgun;
• Hondoq ir-Rummien;
• Ix-Xtajta;
• Iz-Zewwieqa;
• Mġarr ix-Xini;
• San Blas.

Kup bilet na rejs statkiem wokół wyspy i inne atrakcje!

Spektakularne klify i punkty widokowe. Wied il-Mielaħ i Lazurowe Okno to najpiękniejsze miejsca na wyspie Gozo na Malcie

Budowa geologiczna wyspy, w połączeniu z erozyjną działalnością wody oraz wiatru, w wielu miejscach stworzyły zapierające dech w piersi formacje skalne. Nie uznaniem cieszyło się miejsce, które często oznaczano na mapach jako Azure Window – w końcu plenery z serialu „Gry o Tron” budzą ogromne zainteresowanie. Niestety Lazurowe Okno, przez wielu uważane za największą atrakcję Gozo, zawaliło się do morza w marcu 2017 r. Podobny, naturalny „most” to Wied Il-Mielah na północy wyspy. Jeśli będziesz w tej okolicy, wybierz się także do pobliskich panwi solnych – doły, które służą do pozyskiwania bezcennej soli z morza, są wykorzystywane od ponad 350 lat.

Spośród pozostałych punktów widokowych, skalnych formacji oraz klifów na Gozo warto wyróżnić następujące:

• Blue Hole (morskie „jezioro”);
• Fungus Rock;
• Għar Ħanżira;
• Ghar ir-Rih;
• Ras il-Hobz;
• Sanap;
• Sannat;
• Ta’ Ċenċ;
• Wied il-Għasri;
• tereny wokół wykopalisk archeologicznych Ras il-Wardija.

Wyspa Gozo, Malta – bilety

Wyspa Gozo, Malta – przydatne informacje

Urzędowym językiem jest maltański, ale bez problemu porozmawiasz też po angielsku, francusku i włosku. Niektóre restauracje na Malcie do każdego zamówienia dodają 10% z tytułu napiwku. Przystanki komunikacji miejskiej są rozmieszczone dość gęsto – tygodniowa przejazdówka uprawnia do korzystania z wszystkich linii autobusowych. W sezonie wakacyjnym na Gozo pływają dodatkowe promy paseżerskie ze stolicy Malty, La Valetty – możliwe, że z czasem uruchomione zostaną stałe połączenia. Walutą kraju jest euro. Więcej aktualnych informacji praktycznych na oficjalnej witrynie turystycznej wyspy, visitgozo.com.

Zaplanuj pobyt i zarezerwuj terminy zorganizowanych wycieczek przed wyjazdem na Maltę!