Syrenka Warszawska – pomnik i symbol Warszawy. Co symbolizuje?

Syrenka Warszawska to najsłynniejsza pół-kobieta, pół-ryba na ziemiach Polski. Jak głosi legenda, tak bardzo spodobały się jej wody Wisły i okalające je tereny, że zdecydowała się porzucić morze i dopłynęła właśnie do Warszawy. Jak dokładnie brzmi legenda o Warszawskiej Syrence i jaka jest geneza symbolu miasta?

Syrenka Warszawska – symbol Warszawy

Syrenka Warszawska to współcześnie niekwestionowany symbol Warszawy. Co ciekawe, ze stolicą Polski związana jest od czasów, w których Warszawa nie nosiła jeszcze miana miasta stołecznego, a nawet nie miała szczególnego znaczenia w skali całego kraju. Syrenka w herbie miasta widniała już od 1390 roku, choć wtedy jej wizerunek przedstawiał się zupełnie inaczej.

Syrenka jest bohaterką wielu związanych z miastem legend. W każdej z nich waleczna bohaterka ma miecz i tarczę, którymi broni miasta i jego mieszkańców. Podobizny syrenki można odnaleźć w wielu miejscach miasta. Niektóre z nich, jak rzeźby lub pomniki, posiadają oficjalny status zabytków. Inne nadal stawiane są przez osoby prywatne. Świadczy to o tym, jak ważnym i aktualnym symbolem miasta jest syrena. Jak kształtował się jej wizerunek?

Syrenka w herbie Warszawy

Syrenka Warszawska znajduje się w herbie miasta. Po raz pierwszy widoczna na nim była w 1390 roku, pod koniec XIV wieku. Początkowo w niczym nie przypominała zgrabnej dziewczyny z rybim ogonem. Syrenka była spoczwarzona i dopiero z czasem zyskała bardziej atrakcyjny wygląd. Swoją obecność postać zawdzięcza Feliksowi Szczęsnemu Kwarcie, który wygrał w 1938 roku konkurs na nowy herb miasta. Herb został przyjęty 31 stycznia 1938 roku. Po czasie wojennej zawieruchy i okresie komunizmu, w 1990 roku powrócono do przedwojennego projektu i od tego czasu syrenka pozostaje bez zmian.

Jak zmieniała się Warszawska Syrenka?

Wizerunek syrenki na przestrzeni wieków uległ licznym metamorfozom. Początkowo syrena była przedstawiana jako monstrum morskie, a jej postać była poczwarowata. Górna część ciała syreny była kobieca, podczas gdy dolna pozostawała męska. Syrenka Warszawska posiadała także ogon i skrzydła ptaka. Co jest istotne, od samego początku trzymała w dłoniach miecz oraz tarczę. Kolejna wersja syrenki była już bardziej ludzka. Syrena nadal miała męską postać, której towarzyszył jednak wyraźny biust i rozpuszczone, falujące włosy. Skrzydła stały się bardziej błoniaste i mniej ptasie.

W połowie XVII wieku syrenka zaczęła pojawiać się w ilustracjach utworów literackich, jako półkobieta i półryba. Wtedy też nabrała wyglądu, który znamy dzisiaj.

Legenda o Syrence Warszawskiej

Warszawska syrenka jest bohaterką wielu legend. Najpopularniejsza z nich opowiada o pięknych syrenich siostrach, które przypłynęły aż z Atlantyku. Jedna z nich zatrzymała się w Kopenhadze, a druga urzeczona pięknem Bałtyku i wybrzeża popłynęła dalej aż do Gdańska. Miasto podobno bardzo jej się spodobało, ale szczególną uwagę zwróciła na rzekę. Chcąc dowiedzieć się na jej temat więcej, syrenka zdecydowała się na podróż wzdłuż lądu. Płynęła tak przez długi czas, aż w końcu musiała odpocząć. Przysiadła więc na brzegu rzeki, aby rozejrzeć się po okolicy. Jak się okazało, był to brzeg Wisły.

Malownicze pola wydały jej się szczególnie piękne. Postanowiła więc zostać w tym miejscu na dłuższy czas. Każdego dnia siadała na brzegu rzeki i śpiewała różne syrenie piosenki, w które chętnie wsłuchiwali się okoliczny rybacy. Pewnego dnia o śpiewającej syrence dowiedział się chciwy handlarz. Wiedziony rządzą zysku, postanowił ją złapać, zamknąć w klatce i wozić po jarmarkach. Jego plan powiódł się tylko w połowie.

Kupiec złapał syrenkę, jednak jej płacz był tak głośny i przejmujący, że od razu usłyszał go młody rybak. Dzielny młodzieniec uwolnił syrenkę i zaniósł ją z powrotem do rzeki, aby mogła cieszyć się wolnością. Syrenka była mu bardzo wdzięczna. W zamian obiecała więc, że zawsze będzie mógł liczyć na jej pomoc, a w razie potrzeby obroni go przed niebezpieczeństwem. Tę przysięgę symbolizują miecz i tarcza, które znajdują się dłoniach syrenki. Legenda wskazuje także, że od tamtej pory broni ona Warszawy i jej mieszkańców.

Pomnik Syrenki Warszawskiej

Na terenie stolicy znajduje się wiele pomników przedstawiających warszawską syrenę. Najsłynniejsze z nich to pomnik syreny na Powiślu, na Starym Mieście i Wiadukcie im. Stanisława Markiewicza. Najbardziej znanym symbolem miasta stał się pomnik na Powiślu, tuż obok Mostu Świętokrzyskiego. Syrenka została wykonana z brązu w 1939 roku. Autorką pomnika jest Ludwika Nitschowa, która wygrała konkurs zorganizowany przez ówczesnego prezydenta miasta Stefana Starzyńskiego. Syrence udało się przetrwać Powstanie Warszawskie i trudne czasy komunizmu.

W 2005 roku pomnik został poddany renowacji, a syrenka oczyszczona i odnowiona. Zadbano wówczas także o okolicę. Syrenka Warszawska zyskała atrakcyjne otoczenie w postaci fontanny i zieleni miejskiej. Zakupiono także ławki i latarnie oraz zadbano o iluminację wieczorną. Syrena w prawej dłoni dzierży miecz, a w prawej tarczę z orłem w koronie i napisem „Warszawa”.

Syrenka Warszawska – obrończyni stolicy

Syrenka Warszawska to jeden z najważniejszych symboli stolicy. Jak głosi legenda, syrenka przypłynęła na ziemie polskie aż z Atlantyku, a urzeczona pięknem okolicy i bohaterską postawą ludzi, postanowiła bronić Warszawy po wsze czasy, na co wskazuje uniesiony miecz i tarcza. Wizerunek syrenki po raz pierwszy pojawił się w herbie w XIV wieku. Na przestrzeni czasu uległ licznym zmianom. Współcześnie najbardziej znanym wizerunkiem syrenki jest pomnik autorstwa Ludwiki Nitschowej. Syrenka znajduje się na warszawskim Powiślu. W dynamicznym geście spogląda na rzekę, czuwając nad dobrym losem mieszkańców stolicy.