Olsztyn – atrakcje dla każdego turysty. Zabytki, muzea i ciekawe miejsca

Czy wiesz, że w Olsztynie możesz zobaczyć okruchy skał z Księżyca? Naprawdę! Załoga statku kosmicznego Apollo 11 przekazała je olsztyńskiemu Obserwatorium Astronomicznemu. To nie wszystko, bo takich niesamowitych atrakcji w Olsztynie jest więcej! Przykładem jest choćby zachowana do dziś tablica astronomiczna, wyryta na fasadzie zamkowego krużganku prawdopodobnie przez samego Mikołaja Kopernika. Słynny astronom mieszkał w Olsztynie przez kilka lat, a nawet był administratorem dóbr kapituły warmińskiej. Jakie jeszcze niespodzianki czekają na turystów w Olsztynie? Tego dowiesz się w dalszej części artykułu.

Dlaczego warto zwiedzić Olsztyn?

Olsztyn leży nad rzeczką Łyną i w sąsiedztwie aż 11 jezior, tworzących Pojezierze Olsztyńskie. Malownicze położenie miasta, liczne tereny zielone oraz zabytki architektury to powód, dla którego licznie odwiedzają je turyści. Olsztyn jest stolicą województwa warmińsko-mazurskiego, jednak geograficznie należy do regionu Warmii. Oznacza to, że blisko stąd zarówno nad mazurskie jeziora, jak i do uroczych miasteczek w pobliżu Zalewu Wiślanego. Tym bardziej warto zatrzymać się tu na kilka dni i poznać bliżej atrakcje Olsztyna. Ten artykuł pomoże ci zorganizować wycieczkę i ustalić plan zwiedzania.

Olsztyn – miasto kapituły warmińskiej

W średniowieczu teren Warmii należał do warmińskiej kapituły biskupiej, więc to administracja kościelna lokowała kolejne wsie i miasta. Olsztyn powstał w połowie XIV wieku, w pobliżu osady skupionej wokół strażnicy granicznej, broniącej przed najazdami Litwinów i Krzyżaków. Wtedy też zbudowano murowany zamek obronny nad Łyną. W okolicy było kilka majątków rycerskich i wiosek czynszowych. W kolejnych stuleciach powstał rynek, ratusz i kamienice mieszczańskie. Wskutek licznych wojen i najazdów miasto kilkukrotnie przechodziło pod panowanie Zakonu Krzyżackiego i Królestwa Polskiego. Ciekawostką jest fakt, że podczas jednego z oblężeń organizatorem skutecznej obrony zamku był sam Mikołaj Kopernik.

Współczesny Olsztyn. Stolica Warmii i Mazur

Współczesny Olsztyn łączy tradycję z nowoczesnością. Widać to zarówno w architekturze miejskiej, w ekspozycjach olsztyńskich muzeów, jak i na przykładzie zadbanej zieleni miejskich parków czy też szerokiej ofercie różnorodnych atrakcji. Jeśli lubisz kameralne zaułki i zabytkowe budowle, to na pewno spodoba ci się olsztyńskie Stare Miasto. Wolisz odpocząć na łonie przyrody? Czekają na ciebie ławki i piknikowe polany w Parku Centralnym i na Podzamczu, plaża nad jeziorem Ukiel i dzikie zatoczki nad Jeziorem Długim. Lubisz aktywny wypoczynek? Wypożycz rower i wybierz się na wycieczkę rowerową albo na wędrówkę Łynostradą. Zainteresuje cię też zapewne oferta Centrum Sportowo-Rekreacyjnego w Olsztynie.

Olsztyn – atrakcje turystyczne na Starym Mieście

Zwiedzanie olsztyńskiej starówki zacznij od przejścia pod Wysoką Bramą. To gotycka brama miejska, jedyny zachowany w dobrym stanie fragment dawnych obwarowań miasta. Za bramą ciągnie się uroczy deptak w ciągu ulicy Staromiejskiej. Otaczają ją kamienice z pubami i restauracjami. Jest też kilka sklepików z pamiątkami. Skręcając w ulicę Targ Rybny, dojdziesz do uroczego skweru. Tu z dawnej zabudowy udało się zrekonstruować tylko ceglany budynek dawnej drukarni i siedziby redakcji „Gazety Olsztyńskiej”. Wewnątrz obejrzysz wystawy oddziału Muzeum Warmii i Mazur. Sercem Starego Miasta jest Rynek z gotyckim Starym Ratuszem z XIV wieku. Otaczają go XVIII-wieczne kamienice z podcieniami. Dekoracyjne elementy barokowe i współczesne dodano już w trakcie powojennej odbudowy. Najciekawsze zabytki Olsztyna warto poznać dokładniej.

Rynek Starego Miasta

Patrząc na zabudowę rynku, miej świadomość, że zarówno Ratusz, jak i kamienice zostały odbudowane po zniszczeniach wojennych. Ratusz przeszedł też przebudowę po pożarze w I połowie XVII wieku. Obecnie mieści się w nim biblioteka miejska. Najstarsza kamienica stoi pod wschodniej stronie rynku i ma ostre zakończenia podcieniowych łuków. To tzw. „dom burmistrza”, pochodzący z przełomu XV i XVI wieku. Latem na rynku i w okolicy koncentruje się życie kulturalne miasta, w tym imprezy organizowane w ramach Olsztyńskiego Lata Artystycznego.

Bazylika Archikatedralna św. Jakuba Apostoła

Monumentalna świątynia z czerwone cegły pochodzi z przełomu XIV i XV wieku. W związku z licznymi wojnami i pożarami była kilka razy przebudowana. W świątyni znajdują się relikwie św. Wojciecha, przywiezione tu z Gniezna. Zwróć uwagę na gotyckie sklepienie, ceglane filary, wysokie i wąskie okna z witrażami. Wzrok przyciąga zabytkowe tabernakulum i chrzcielnica. Do wyposażenia katedry należą też m.in. zabytkowe organy. Na przełomie XIX i XX wieku grał na nich kompozytor Feliks Nowowiejski, który był wtedy organistą w tej świątyni. Kolejne sakralne zabytki obejrzysz w sąsiednim Muzeum Archidiecezji Warmińskiej.

Zamek Kapituły Warmińskiej

Do Zamku Kapituły Warmińskiej dojdziesz skręcając z Rynku w ulicę Zamkową. Po drodze miniesz pomnik Mikołaja Kopernika na ławeczce, a także amfiteatr miejski. Najstarsze ceglane skrzydło gotyckiej budowli pochodzi z II połowy XIV wieku. Właśnie tu mieszkał i pracował Mikołaj Kopernik. W zamkowych komnatach stworzył część dzieła „O obrotach sfer niebieskich”, a na tynku krużganka wyrysował tablicę astronomiczną. Obecnie w pomieszczeniach Zamku mieszczą się sale wystawowe Muzeum Warmii i Mazur. Koniecznie wejdź na wieżę zamkową i zobacz panoramę miasta. Na dziedzińcu przed Zamkiem zobaczysz kamienny posąg zwany „babą pruską” – to prawdopodobnie obiekt kultu pogańskiego.

Śladami Mikołaja Kopernika. Planetarium i obserwatorium astronomiczne w Olsztynie

Obserwatorium mieści się w zabytkowej wieży ciśnień przy ulicy Żołnierskiej. Zobaczysz tu m.in. zabytkowe lunety i zegary, kolekcję meteorytów, w tym odłamki skał z Księżyca. Ostatnie piętro to taras panoramiczny. Placówka organizuje też nocne pokazy nieba.

Siedzibą olsztyńskiego planetarium jest charakterystyczny budynek ze stalową kopułą przy alei Piłsudskiego. Największym powodzeniem cieszą się seanse na żywo z astronomem, który zajmująco opowiada o Układzie Słonecznym, konstelacjach gwiazd i planet.

Olsztyn. Atrakcje dla dzieci i młodzieży

Dokąd zabrać dzieci w Olsztynie? Jak zorganizować czas młodzieży? Oto nasze propozycje:

• spektakl w Olsztyńskim Teatrze Lalek;
• wizyta w wodnym parku rozrywki Aquasfera;
• wizyta w Centrum Techniki i Rozwoju Regionu Muzeum Nowoczesności, urządzonym w starym Tartaku Raphaelsonów;
• rodzinna wycieczka kajakami po Łynie;
• oferta Centrum Sportowo-Rekreacyjnego „Ukiel”, są tu boiska, korty i jest wypożyczalnia sprzętów do uprawiania sportów wodnych;
• piknik na plaży nad jeziorem Ukiel lub wędkowanie w Jeziorze Trackim;
• spacery deptakiem nad Łyną, jazda na rowerze i odpoczynek na łonie przyrody w olsztyńskich parkach.

Zmęczyło cię zwiedzanie Olsztyna? Odpocznij w Parku Podzamcze

Podzamcze to klimatyczny park z fontanną i placem zabaw dla dzieci. Z mostu Młyńskiego ładnie widać niewielki wodospad na Łynie. Parkowe alejki wiodą pod imponującymi ceglanymi mostami kolejowymi z II połowy XIX wieku. Równie malowniczy jest Park Centralny o powierzchni 13 ha, położony na wschód od historycznego centrum miasta. Są tu wygodne chodniki, trasy rowerowe i romantyczne kładki nad Łyną. Centrum parku stanowi podświetlana fontanna z półkulami, symbolizującymi planety Układu Słonecznego.

Kulinarne imprezy cykliczne, czyli co zjeść w Olsztynie

Choć miasto jest kulturalnym centrum regionu i słynie z koncertów organowych w katedrze oraz występów artystycznych w amfiteatrze, to nie brakuje też imprez o charakterze kulinarnym. Przykładem jest Festiwal Dziedzictwa Kulinarnego Warmii, Mazur i Powiśla (pod koniec sierpnia) oraz Ogólnopolskie Święto Sera. Te wydarzenia to nawiązanie do bogatej w smaki regionalnej kuchni. Będąc w miejscowej restauracji, skosztuj takich potraw jak: placek warmiński z serami kozimi, zupa karmuszka czy sandacz w ziołach. Smakoszom chmielowych trunków polecić można piwo „Kormoran” – wyrób Browaru Warmia. Można zatem stwierdzić, że turysta przeżyje w Olsztynie zarówno ucztę duchową, jak i smakową.

Czy wybrałeś już najciekawsze atrakcje Olsztyna? Zwiedzanie miasta zajmuje zwykle 2-3 dni. Poruszanie się po mieście ułatwiają regularnie kursujące autobusy i tramwaje. Do Olsztyna dojedziesz samochodem, pociągiem lub autokarem. Najbliższe lotnisko pasażerskie znajduje się w Szymanach, w odległości 55 km od centrum Olsztyna.