Jasna Góra i sanktuarium oo. paulinów w Częstochowie – poznaj jej tajemnice!

Co roku do obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, który znajduje się w klasztorze w Częstochowie, pielgrzymują tłumy wiernych z Polski i Europy. Choć Jasna Góra jest przede wszystkim ważnym miejscem kultu religijnego, warto jednak pamiętać także o tym, że kompleks klasztorny ma również bardzo duży potencjał turystyczny. Można znaleźć tam liczne dzieła sztuki, zwiedzić obiekty muzealne i poznać wielką historię, która w tym miejscu niejednokrotnie dawała o sobie znać. Sprawdź, co oprócz kaplicy Matki Bożej jest ważnym punktem na terenie klasztoru paulinów nie tylko podczas wizyty pielgrzymkowej, lecz także pod względem turystycznym.

Bogata historia klasztoru na Jasnej Górze

Początki jasnogórskiego klasztoru sięgają jeszcze XIV wieku. W 1382 roku do Częstochowy z terenów dzisiejszych Węgier przybyli ojcowie paulini. Pod ich pieczę trafił cudowny obraz Matki Bożej Częstochowskiej, który według legendy miał zostać namalowany przez Łukasza Ewangelistę.

Bohaterska obrona Jasnej Góry

Zarówno obraz, jak i budynki klasztorne były świadkami wielu wydarzeń w polskiej historii. Szczególnie dużą rolę klasztor oo. paulinów odegrał podczas potopu szwedzkiego (1655-1660). W pierwszym roku walk doszło do trwającego ponad miesiąc oblężenia Jasnej Góry przez wojska szwedzkie. Uporczywa obrona dowodzona przez przeora Kordeckiego sprawiła, że klasztor zamienił się w twierdzę, która nigdy nie została zdobyta. W polskiej kulturze ten wątek uwydatnił oczywiście Henryk Sienkiewicz.

Zwycięstwo nie miało żadnego znaczenia strategicznego i nie wpłynęło na losy wojny. Historycy podkreślają jednak jego wymiar symboliczno-religijny. Polacy pomimo olbrzymiej dysproporcji sił obronili kaplicę Matki Boskiej. Warto jednak wspomnieć, że cudownego obrazu nie było na Jasnej Górze podczas walk.

Znaczenie klasztoru wzrosło jeszcze bardziej, kiedy 1 kwietnia 1656 roku król Jan Kazimierz Waza złożył przed wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej śluby lwowskie.

Rola zakonu paulinów w walce z komunizmem

Przejdźmy teraz do czasów nam bliższych. Kaplica Cudownego Obrazu na wzgórzu jasnogórskim związana jest mocno z osobą kardynała Stefana Wyszyńskiego. To tutaj modlono się o uwolnienie Prymasa Tysiąclecia, gdy doszło do jego internowania w klasztorze franciszkanów w Prudniku. W 1956 roku złożono Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego, których autorem był właśnie Wyszyński. Dekadę później, w 1966 roku, w tym miejscu odbywały się główne uroczystości tysięcznej rocznicy chrztu Polski.

Jasna Góra – zabudowa kompleksu klasztornego

Sanktuarium oraz znajdujący się tam klasztor to kompleksy, które wyróżniają się różnorodnością. Zabudowa powstała systematycznie w okresie od XV do XX wieku.

Kompleks klasztorny obejmuje:

• budynek klasztoru;
• Archiwum Jasnogórskie;
• bibliotekę;
• refektarz.

W Sanktuarium Jasnogórskim znajdziemy:

• Fortyfikacje (wały jasnogórskie Twierdzy Maryjnej).
• Dzwonnicę z dzwonami jasnogórskimi.
• Bramę Lubomirskich;
• Bramę Zwycięstwa Matki Bożej;
• Bramę Matki Boskiej Bolesnej;
• Bramę wałową;
• Bramę św. Jana Pawła II;
• Kaplicę Sakramentu Pokuty.
• Bazylikę Jasnogórską;
• Kaplicę Cudownego Obrazu;
• Salę Rycerską;
• Wieżę;
• Domy Muzykantów;
• Pokoje Królewskie;
• Kaplicę Pamięci Narodu im. o. Augustyna Kordeckiego.

Jasna Góra – obiekty muzealne

Podczas wizyty na Jasnej Górze warto zwiedzić znajdujące się tam muzea. Pielgrzymi na terenie zespołu klasztornego mogą zobaczyć:

• Skarbiec – w tej placówce można podziwiać bardzo bogatą ekspozycję, na którą składają się bogate złotnictwo, liczne krzyże, kielichy mszalne czy monstrancje;
• Muzeum 600-lecia – muzeum znajduje się w budynku dawnej klasztornej drukarni. Jednym z najistotniejszych zabytków jest dokument wydany przez księcia Władysława Opolczyka, który potwierdza fundację klasztoru. Poza nim w placówce można obejrzeć obrazy z wizerunkami świętych paulinów, pamiątki związane z życiem św. Jana Pawła II czy wota pochodzące z różnych wieków;
• Arsenał – budynek zbrojowni powstał w XVII wieku w celu przechowywania broni. Obecnie znajduje się tam muzeum z dwiema wystawami – maryjną oraz dotyczącą ukrzyżowania;
• Skarbiec Pamięci Narodu – otwarty w 2006 roku na terenie bastionu św. Rocha. Znajdują się tam różnorodne zabytki, pochodzące przede wszystkim z XVII i XVIII wieku. Częścią bogatej ekspozycji są różne rodzaje broni, insygnia hetmańskie, obrazy, zdjęcia i sztandary.

Dzieła sztuki na Jasnej Górze

Będąc na Jasnej Górze, koniecznie zwróć uwagę na wyjątkowe dzieła sztuki. Ciekawym przykładem jest Poczet Królów i Książąt Polskich autorstwa nieznanego malarza. Stworzył on wizerunki władców – od Popiela aż po legendarną księżniczkę Wandę, która wolała rzucić się z klifu niż poślubić Niemca. Na uwagę zasługuje również namalowany w początkach XXI wieku cykl 18 obrazów pod wspólnym tytułem „Golgota Jasnogórska”. Autorem jest polski malarz Jerzy Duda-Gracz.

W otoczeniu Sanktuarium znajduje się również wiele ciekawych i różnorodnych pomników oraz rzeźb, najczęściej o charakterze religijnym. Są to m.in.:

• Pomnik Matki Bożej Niepokalanej (autorstwa Kamila Drapikowskiego);
• Droga Krzyżowa i Droga Różańcowa;
• pomnik Kardynała Stefana Wyszyńskiego (autorstwa Jana Kucza);
• pomnik ojca Augustyna Kordeckiego;
• pomnik św. Jana Pawła II.

Podsumowanie

Jasna Góra to nie tylko miejsce kultu maryjnego, lecz także niezwykle ciekawy ośrodek turystyczny. Miłośnicy historii Polski oraz sztuki sakralnej będą mieli szansę spędzić długie godziny w placówkach muzealnych i na własne oczy zobaczyć eksponaty pochodzące z różnych okresów historycznych. Praktykujący katolicy każdego lata tłumnie przybywają na jasnogórskie wzgórze z pielgrzymką, jednak wizytę w tym miejscu polecamy każdemu!