Choć nie brakuje tu interesujących zabytków oraz malowniczych widoków, do Epiru przyjeżdża mniej wczasowiczów, niż w inne rejony kraju. Główne miasta i kurorty to m.in. Arta, Igumenitsa, Janina, Konitsa, Metsowo, Preweza. Możesz wypoczywać na piaszczystych plażach i kąpieliskach nad Morzem Jońskim lub wybrać się na wycieczkę w górzyste tereny pasma Pindos. W wielu zakątkach znajdują się antyczne ruiny oraz muzea, poświęcone bogatej i skomplikowanej historii regionu. Spory o północny Epir pomiędzy Grecją i Albanią trudno uznać za całkowicie zakończone, ale dziś przybierają znacznie łagodniejszą formę, niż choćby jeszcze w latach 90. XX wieku. Turyści mogą czuć się pełni bezpiecznie, a także liczyć na komfortowy pobyt i życzliwość miejscowych – bez względu na przynależność etniczną czy narodowością mieszkańców oraz gości.
Epir w Grecji, Epir Północny w Albanii – góry i morze. Położenie, charakterystyka geograficzna
Epirem określa się górzystą krainę położoną pomiędzy Morzem Jońskim a szczytami Pindos w północno-zachodniej części kraju. Od północny graniczy z Albanią, wewnętrznymi sąsiadami są regiony Macedonia Zachodnia, Tesalia, Grecja Środkowa, Grecja Zachodnia oraz Wyspy Jońskie. Jej powierzchnia to ok. 9200 km², liczbę mieszkańców szacuje się na 350 tysięcy. Niecała ⅓ z nich żyje w administracyjnej stolicy nomosu, czyli w mieście Janina. Większość ludności stanowią rodowici Grecy, największe mniejszości etniczne to:
- Albańczycy;
- Wołosi:
- Arumuni (Grecy romanofońscy);
- Rumuni;
- Mołdawianie.
Wewnętrznie Epir składa się z czterech prefektur. Są to Janina, Arta, Preweza oraz Tesprotia. Panuje tu śródziemnomorski klimat, a tutejsze tereny nie należą do szczególnie urodzajnych – skał i kamieni jest więcej, niż ziem nadających się pod uprawę. Niewielką ilość naturalnie żyznych gleb częściowo niwelują większe opady, wywoływane przez chmury znad Morza Jońskiego i zatrzymywane przez górskie szczyty. Najwyższą górą regionu jest Smolikas, który pod względem wysokości (2637 m n.p.m.) w Grecji ustępuje jedynie Olimpowi. Na terenach Epiru pasterstwo i kozy odgrywają większą rolę, niż rośliny. Tutejsi rolnicy uprawiają przede wszystkim:
- drzewa oliwne;
- winorośla;
- tytoń;
- pszenicę;
- kukurydzę.
Najpiękniejsze miejsca w całym Epirze – plaże, parki narodowe, góry, wąwóz Vikos
Wiesz już, jakich produktów szukać w miejscowych sklepach. Zapas prowiantu przyda ci się na zarówno podczas leniwego plażowania, jak i na dłuższe wycieczki wzdłuż górskich czy historycznych szlaków. Największym nadmorskim kurortem Epiru jest Igumenitsa, choć tutejsze plaże nie należą do największych. To miasto przemysłowe i portowe, warto wybrać się także do Muzeum Archeologicznego. Statki turystyczne oferują rejsy w wielu kierunkach, nie tylko na pobliską Korfu. Jeśli szukasz rozległych kąpielisk, postaraj się zarezerwować pobyt w hotelu w pobliżu miejscowości Syvota, Kanali, Pidima Kiras, Paralia czy Nea Thesi. Kolejnym ośrodkiem turystyki nad morzem jest Preweza w południowej części regionu. Miasto leży na skraju półwyspu, nad cieśniną oddzielającą Morze Jońskie od Zatoki Ambrakijskiej. W pobliżu znajdują się m.in.:
- pozostałości starożytnego miasta Beronikida, założonego przez starożytnego króla Epiru Pyrrusa;
- kościół Agios Konstantinos;
- klasztor proroka Eliasza;
- ruiny fortu św. Jerzego;
- mariny jachtowe;
- Park Narodowy Ambrakikos (bagna, Muzeum Nauki i Historii Naturalnej Epiru, rzadkie gatunki ptaków).
Na liście walorów przyrodniczych regionu z pewnością trzeba uwzględnić obszary chronione w górach Pindos. Park Narodowy Pindos (nazywany czasami Valia Kalda) słynie z bujnych lasów iglastych oraz różnorodności gatunków fauny. Z kolei Park Narodowy Wikos-Aoos obejmuje m.in. masyw Tymfi ze szczytem Gamila (2497 m), dolinę Voidomatis oraz rozległe wąwozy. Aoos leży nieopodal miejscowości Papingo, skąd niedaleko do efektownych formacji skalnych oraz muzeum-centrum informacji parku narodowego. Kanion Wikos (Vikos, Bikos) należy do największych na świecie, wyróżnia się także ogromną bioróżnorodnością. Kilka danych na temat tego wąwozu:
- głębokość – średnia 490 m, maksymalna 900 m;
- długość – ok. 30 km;
- szerokość – od ok. 4 do ponad 1100 m;
- ponad 1700 gatunków roślin;
- ok. 182 gatunki zwierząt.
Historia Epiru w skrócie. Grecką stolicą pozostaje miasto Janina (gr. Ioannina, Ιωάννινα)
Dla części antycznych Greków Epir oznaczał tereny na wybrzeżu Zatoki Korynckiej – północny Peloponez, okolice Paralii i Nitei. Zmieniło się to ok. X wieku p.n.e., kiedy główne polis założyły kolonie i porty nad Morzem Jońskim. O tereny dzisiejszego Epiru walczyli m.in. z Ilirami, którzy wówczas panowali na wschodnich wybrzeżach Adriatyku. Najważniejszym miejscem zachodniej Grecji w starożytności była wioska Dodona, gdzie mieściła się świątynia z cenioną wyrocznią i domniemana brama do Hadesu. Dziś u stóp góry Tomaros prowadzone są prace archeologiczne, zachowały się też pozostałości amfiteatru, stadionu, akropolu i wczesnochrześcijańskiej bazyliki. Dziś miejscowość należy do gminy Janina (Ioannina) – swoją siedzibę w mieście założonym w czasach Cesarstwa Bizantyńskiego mają władze regionu administracyjnego Epir. Największy rozkwit przyniosły rządy Imperium Osmańskiego i Alego Paszy z Telemeny, który na przełomie XVIII i XIX w. próbował rozwinąć tu całkowicie niezależną państwowość. Warto tu zobaczyć m.in.:
- meczet Kaloutsiani;
- XVII-wieczny meczet-muzeum Aslan Aga
- Zamek Alego Paszy;
- Muzeum Archeologiczne Janiny (Ioanniny);
- Muzeum Etnograficzne;
- Muzeum Alego Paszy i Rewolucji;
- Muzeum Złotnictwa;
- Jaskinie Perema;
Niepodległa Grecja uzyskała część Epiru w ramach Porozumienia Berlińskiego z 1881 r. Wojna Bałkańska (1912-13) poszerzyła jej wpływy w regionie. Północne rejony przypadły Albanii, która szybko straciła niezależność po wybuchu I WŚ. W kolejnych dziesięcioleciach kraina kilkukrotnie przechodziła z rąk do rąk – dzisiejsze granice to efekt powrotu do linii wyznaczonej przez Traktat Lozański z 1923 r. Przez kolejne dziesięciolecia w rozmaity sposób dyskryminowano muzułmanów w Grecji i chrześcijan w Albanii. Dziś nie ma systemowej dyskryminacji, ale wciąż zdarzają się konflikty i incydenty na tle narodowościowym.
W regionie Epir nie brakuje ciekawych zabytków i innych atrakcji. Dokąd warto pojechać?
Miasto Arta (znane także pod starą nazwą Ambrakia) było ważnym ośrodkiem już w starożytności. Wizytówką miejscowości jest wiekowy most nad rzeką Arachthos. Ponadto mieści się tutaj jeden z epirskich zamków, liczne filie muzealne oraz stanowiska archeologiczne. W miejscowości Konitsa, warto zajrzeć do pozostałości Twierdzy Hamko, Muzeum Wina i na wystawę poświęconą św. Paisjuszowi. Z kolei Metsowo przyciąga turystów m.in. dzięki winnicom, Muzeum Winiarstwa, Galerii Sztuki im. Awerofa, muzeom folkloru (Tsanaka, Tositsas) oraz tawernom serwującym lokalne sery oraz trunki. W Epirze warto wyróżnić jeszcze takie atrakcje i miejsca, jak:
- stanowisko archeologiczne Kastritsas;
- Parga – wenecki zamek; stara fabryka oliwy z muzeum;
- Jaskinia Afrodyty nieopodal Agio Kiriaki i Lichnos;
- ruiny akropolu Polyneri;
- Zagori – przepiękny rejon pasma górskiego Pindos;
- jaskinie Anemotrypa;
- Muzeum Historii Lokalnej w Ajos. Dimitros;
- Park Narodowy Tzoumerka, Peristeri, Wąwóz Arachthos;
- wodospady:
- Katarraktis;
- Klifkis;
- Theodoriana.
W ofertach biur podróży z pewnością znajdziesz więcej propozycji. Możesz również odkrywać region na własną rękę. Atrakcje po albańskiej stronie granicy i Epir Północny to temat na osobny artykuł. Jakiś inny zakątek regionu szczególnie utkwił ci w pamięci? Podziel się swoimi wrażeniami oraz rekomendacjami na wczasy w Grecji!
Zobacz też:
- Parga – położone w regionie Epiru malownicze miasteczko w Grecji
- Pamiątki z Grecji, czyli co przywieźć z oliwnego raju?
- Czy w Grecji są rekiny? Sprawdź, jak bezpiecznie wypoczywać w tym kraju!
- Wyspa Lesbos w Grecji – atrakcje, najciekawsze miejsca. Turystyczny przewodnik po Lesbos na greckie wczasy
- Denizli – tureckie miasto kogutów i przemysłu tekstylnego. Poznaj to miejsce w południowo-zachodniej części kraju
- Heraklion na Krecie w Grecji. Połączenia, historia, atrakcje turystyczne. Co warto zobaczyć w Heraklionie?
- Pireus (zapis grecki Πειραιάς) – miasto i port pod Atenami. Mini-przewodnik po atrakcjach Grecji
- Miejscowość Kolymbia – wczasy w hotelu Kolymbia Star blisko plaży, na greckiej wyspie Rodos
