Wilno – stolica Litwy. Przewodnik krajoznawczy

Wilno to miasto o wielu obliczach. W zależności od tego, na czym koncentrujemy się podczas zwiedzania, jest nazywane miastem architektury, miastem uniwersyteckim, miastem świątyń lub miastem poetów. Rzeczywiście wśród zabytkowej tkanki miasta możemy podziwiać budynki w stylu gotyckim, renesansowym, barokowym czy klasycystycznym. Znajdują się tu także świątynie reprezentujące liczne wyznania zamieszkujących przez wieki Wilno mieszkańców. Miasto było także miejscem studiów i twórczości takich poetów, jak Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki czy Czesław Miłosz.

Wilno – historia miasta

Istnieje wiele legend i podań dotyczących założenia miasta. Najbardziej znana opowiada o tym. że władca Litwy Giedymin ujrzał we śnie na wzgórzu, wyjącego żelaznego wilka, a ponieważ wilk symbolizował zamek i miasto nie do zdobycia, zdecydował się na budowę grodu w tym miejscu. W 1385 roku Wilno zostało włączone do terytorium Korony na mocy Unii Krewskiej, a w 1387 roku otrzymało prawa magdeburskie. Od tej pory rozwijało się intensywnie jako część Królestwa Polskiego.

W XVII wieku miasto mocno ucierpiało podczas okupacji moskiewskiej, a po rozbiorze Polski stało się częścią zaboru rosyjskiego. Ruch wyzwoleńczo-narodowy skupiał się wówczas wokół uniwersytetu, przy którym działały tajne patriotyczne organizacje młodzieżowe. Członkiem jednego z nich był Adam Mickiewicz. W 1918 roku litewska Taryba proklamowała niepodległość, a następnie miasto zostało zajęte przez wojska polskie jako stolica województwa Litwy Środkowej.

W 1939 roku Wilno zajęli Sowieci. Rozpoczęły się wówczas okrutne represje wobec ludności. Po Rosjanach pojawili się Niemcy. W czasie II wojny światowej zamordowano około 70 tys. Żydów i 20 tys. Polaków. Po wojnie Litwa razem z Wilnem została włączona do Związku Sowieckiego. W 1990 roku po 45 latach od zakończenia II wojny światowej litewski „Sąjūdis“ uchwalił Akt Niepodległości. Od tego czasu Wilno jest stolicą państwa litewskiego. Rozwija się także jako ważny ośrodek uniwersytecki i turystyczny.

Wilno – zabytki i atrakcje

Co zobaczyć, spędzając weekend w Wilnie? Przedstawiany wybór najciekawszych zabytków i ważnych miejsc dla historii miasta.

Baszta Zamku Giedymina

Gotycka baszta Zamku Górnego to wileński symbol widoczny niemal z każdej części miasta. Na szczyt wzgórza wiodą 3 drogi, można także skorzystać z kolejki. Na szczycie możemy podziwiać basztę, resztki murów oraz pozostałości gotyckiego pałacu. Roztacza się stąd także piękny widok na Stare Miasto, Górę Trzykrzyską i nowoczesne centrum Wilna.

Pałac Wielkich Książąt Litewskich

W 2013 roku udostępniono do zwiedzania renesansowy pałac Wielkich Książąt Litewskich, nazywany także Zamkiem Dolnym. W częściowo odbudowanym budynku znajduje się muzeum historyczne. Na placu przed wejściem można podziwiać pomnik Giedymina – założyciela Wilna i Wielkiego Księcia Litewskiego.

Uniwersytet Wileński

Wileńska uczelnia wyższa została założona w 1579 roku przez króla Stefana Batorego. Vilniaus Universitetas ma aż 13 dziedzińców. Największy z nich to otoczony arkadami dziedziniec Piotra Skargi. Przylega do niego charakterystyczna barokowa fasada kościoła św. Jana. Warto wejść po stromych schodach na jego dzwonnicę, z której roztacza się piękny widok na kompleks uniwersytetu i starówkę.

Rynek i Ratusz miejski

Serce Starego Miasta stanowi prostokątny rynek z ratuszem miejskim. Pierwsza siedziba miasta istniała już w czasach Władysława Jagiełły. Budynek został przebudowany w latach 1785–1799 według projektu Wawrzyńca Gucewicza w stylu neoklasycystycznym. W ratuszu miała miejsce premiera „Halki” Stanisława Moniuszki.

Wilno – miasto świątyń

Wilno nazywane jest także Miastem Świątyń lub Jerozolimą Północy. Skąd taki przydomek? Znajdziecie tu katolickie kościoły, unickie i prawosławne cerkwie, synagogi, a nawet świątynię karaimską. Ma to związek z bogatą historią miasta jako tygla narodów i dużego ośrodka skupiającego ludność żydowską. Tylko w okresie międzywojennym mieszkało tu aż 53 tys. Żydów. Przewodnicy przedstawiają miasto także jako stolicę ostatnich pogan w Europie, jak rownież Miasto Pielgrzymów. Słynna Matka Boska Ostrobramska jest powodem pielgrzymek do Wilna dla chrześcijan z całej Europy.

Kościół św. Anny

Kościół św. Anny to jeden z najsłynniejszych zabytków Wilna. Jest także unikatową budowlą w skali europejskiej. Świątynia powstała w stylu gotyku płomienistego w latach 1495-1500. Ciekawostką jest, że do jej zbudowania użyto aż 33 rodzajów cegieł. Istotnie, fasada budynku robi niemałe wrażenie. Jak głosi legenda, sam Napoleon Bonaparte chciał zabrać kościół do Paryża.

Cerkiew Przeczystej Bogurodzicy

Średniowieczna cerkiew Przeczystej Bogurodzicy położona jest nad rzeką Wilenką, tuż przy dzielnicy Zarzecze. Budynek wyróżnia się monumentalną architekturą i jasną fasadą, które są efektem licznych przebudów i burzliwych dziejów świątyni. Pierwsza świątynia prawosławna powstała w tym miejscu 1346 roku na wniosek wielkiego księcia Olgierda. Następnie cerkiew stała się soborem, a potem przekazaną ją unitom. W XIX wieku mieściła się tu biblioteka uniwersytecka, następnie muzeum, koszary i mieszkania. W drugiej połowie XIX wieku budynek został przebudowany w stylu gruzińskim.

Synagoga Choralna

Synagoga Choralna to jedyna ocalała świątynia żydowska w Wilnie. Budynek został wybudowany w 1903 roku w stylu mauretańskim. Jej charakterystyczna niebieska kopuła wyróżnia się w architekturze miasta.

Wilno – idealne miasto na weekend

Niewielka odległość od granicy z Polską sprawia, że Wilno to idealne miasto na weekendowy wypad. Ciekawa historia i wieloetniczny charakter miasta widoczne są w architekturze i licznych zabytkach. To także miasto poetów i uniwersytetu. Uroku dodaje mu rzeka Wilenka, której wybrzeże jest popularnym miejscem spacerów.