Sacromonte – cygańska dzielnica mieszkalna, stolica flamenco w Granadzie i Muzeum Jaskiń Cuevas de Sacromonte

Sacromonte to dzielnica Granady położona na jej wschodzie, na południu Hiszpanii, dokładnie naprzeciwko pałacu Alhambra. Bezpośrednio sąsiaduje z Albaicín, arabskim obszarem miasta. Dzielnica Sacromonte słynie nie tylko z dziedzictwa Romów i muzułmanów, ale też ze swoich jaskiń mieszkalnych. W niektórych z nich do dziś mieszkają ludzie! Reszta jest opustoszała lub przekształcona w miejsca dostępne do zwiedzania odwiedzającym. Aby zrozumieć ich znaczenie kulturowe i atrakcyjność turystyczną, należy najpierw przenieść się do przeszłości.

Jaskinie w Sacromonte – Cuevas de Sacromonte

Nie jest do końca jasne, kiedy dokładnie zaczęto budować jaskinie w Sacromonte. Historycy zakładają, że swoimi początkami sięgają około XVI wieku, po wejściu w poprzednim stuleciu w życie antycygańskiego prawa. W tym czasie w Hiszpanii znaczna część muzułmanów, żydów i cyganów była wysiedlana ze swoich dotychczasowych domów w miastach.

Liczne naturalne jaskinie tej części Granady okazały się idealnym schronieniem dla marginalizowanej i prześladowanej wówczas ludności. Lokalni Arabowie odkryli, że kamień Sacromonte jest na tyle miękki, że pozwala na drążenie w nim. Tak też zaczęto tworzyć coraz więcej mieszkalnych jaskiń.

Niektóre cuevas urządzone były jak ładne domy, z tą różnicą, że znajdowały się w skale. Posiadały instalację wodną i wszelkie udogodnienia cywilizacyjne. Inne jaskinie, zamieszkiwane przez biedniejszych, były bardziej prymitywne, niemalże pustelnicze. Z dzielnicy rozpościera się widok na góry i lasy, ale też symbol dawnego uciśnienia biedoty – pałacu Alhambra.

Z czasem Sacromonte przekształciło się w głównie cygańską dzielnicę. Wytworzył się w tym miejscu dialekt caló, którym do dziś posługują się niektórzy Hiszpanie. Ta kultura zaczęła przyciągać do siebie także artystów. Uważa się, że poeta Federico García Lorca najbardziej rzetelnie uchwycił portrety tutejszej społeczności.

W XX wieku podczas hiszpańskiej wojny domowej znaczna część tutejszej ludności została zamordowana. Ocalałych zesłano do obozów jenieckich, a reszta powoli konała z głodu. Dopiero około 1960 roku obszar ten był ponownie powoli zasiedlany przez cyganów. Niektórzy z nich mieszkają tam do dziś, choć większość przeniosła się do większych miast Hiszpanii, już jako wolni ludzie.

Przewodnik po atrakcjach dzielnicy Cyganów Granady

Będąc w okolicy, nie można pominąć jednego z najciekawszych muzeum Grenady. Mowa tutaj o Museo Cuevas del Sacramonte. Jest to muzeum etnograficzne, które pozwala odwiedzającym je turystom przyjrzeć się z bliska odwzorowanemu życiu dawnych mieszkańców jaskiń. Do zwiedzenia jest łącznie 10 takich jaskiń, w których znajdują się przedmioty codziennego użytku, tradycyjne stroje i rękodzieło.

Sacromonte warto odwiedzić podczas Wielkiego Tygodnia, zwanego tutaj Semana Santa. Odbywają się tu wówczas barwne, głośne i radosne procesje, które pozwalają zanurzyć się w tutejszym klimacie i tradycji. Kolejną atrakcją są pokazy flamenco, które odbywają się m.in. w jaskiniach Cueva la Rocío lub Cueva los Tarantos. W przeszłości dzielnica ta była sercem cygańskiego flamenco. Do większych jaskiń Sacromonto zjeżdżali się gitanos z całej Hiszpanii, by uczestniczyć we wspólnych tańcach i śpiewach, podtrzymując w ten sposób swoją kulturę.

Tego typu atrakcje pozwolą ci poznać Andaluzję od innej strony niż sugerują standardowe przewodniki turystyczne. Warto udać się też do kościoła Ermita de san Miguel Alto. Obok niego znajduje się punkt widokowy – najpiękniejszy o zachodzie słońca.

Sacromonte niestety nie cieszy się zbyt pozytywną historią. W przeszłości dzielnica mieszkalna wewnątrz jaskiń Granady zapewniała schronienie wszelkim prześladowanym mniejszościom. Zamieszkiwały ją rodziny cygańskie, muzułmańskie i żydowskie, którym widok na pałac bezustannie przypominał o przyczynach ich losu i przepaści pomiędzy biedotą a bogaczami. Będąc w Grenadzie, koniecznie poświęć nieco czasu na odwiedzenie jej legendarnych jaskiń i nasiąknięcie wyjątkowym klimatem barwnej kultury hiszpańskich Romów.